ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΡΟΗΣ ΤΗΣ ΟΜΙΛΙΑΣ

ΤΡΑΥΛΙΣΜΟΣ

Ο τραυλισμός είναι μια δυσκολία στη ροή της ομιλίας. Αποτελεί ένα σωματικό και ψυχολογικό τρόπο αντίδραση

Χαρακτηρίζεται από υπερβολικές διακοπές και διαφοροποιήσεις της κινητικότητας της ομιλίας οι οποίες επηρεάζουν την διαδοχή των λέξεων, το ρυθμό καθώς και το χρονισμό της ομιλίας και της επικοινωνίας.
Αποτελεί μία σύνθετη διαταραχή που συνήθως χαρακτηρίζεται από διακοπτόμενη ροή ομιλίας λόγω επαναλαμβανόμενων κολλημάτων, επαναλήψεων ή επιμηκύνσεων ήχων στην αρχή ή τη μέση της λέξης.

Αίτια

Παρόλο που η αιτιολογία του τραυλισμού δεν έχει πλήρως κατανοηθεί, υπάρχουν ισχυρά στοιχεία που υποδεικνύουν ότι προκύπτει από συνδυασμό οργανικών και περιβαλλοντικών παραγόντων.
Γενετιστές έχουν ανακαλύψει ενδείξεις ότι η δεκτικότητα στον τραυλισμό μπορεί να κληρονομείται και είναι πιο πιθανό να εμφανιστεί στα αγόρια.
Η συγγενής εγκεφαλική βλάβη θεωρείται επίσης ύποπτη ως παράγοντας προδιάθεσης σε μερικές περιπτώσεις. Παρόλα αυτά για έναν μεγάλο αριθμό παιδιών που τραυλίζουν δεν υπάρχει ούτε οικογενειακό ιστορικό αυτής της διαταραχής ούτε σαφή στοιχεία για εγκεφαλική βλάβη.
Μελέτες απεικόνισης του εγκεφάλου που έχουν διεξαχθεί σε πολλά εργαστήρια σε όλο τον κόσμο υποδεικνύουν ότι οι ενήλικες που τραυλίζουν παρουσιάζουν ευκρινείς ανωμαλίες στην εγκεφαλική λειτουργία. Σε αντίθεση με τους φυσιολογικούς ομιλητές, τα άτομα που τραυλίζουν παρουσιάζουν απενεργοποίηση των αισθητικοκινητικών κέντρων του αριστερού ημισφαιρίου και υπερβολική ενεργοποίηση ομόλογων δομών του δεξιού ημισφαιρίου κατά την διάρκεια ομιλίας με ή χωρίς τραυλισμό.
Υποθέτεται ότι το βασικό ελάττωμα είναι η έλλειψη αισθητικοκινητικής ενσωμάτωσης που είναι απαραίτητη για να ρυθμίσει τις γρήγορες κινήσεις του ευφραδή λόγου. Και η προσωρινή ευχέρεια λόγου (μπορεί να προκληθεί μέσω του τραγουδιού ή της χορωδιακής ανάγνωσης) και η πιο μόνιμη ευχέρεια (ως αποτέλεσμα συμπεριφορικής επεξεργασίας) φαίνεται να ομαλοποιούν τις δομές ενεργοποίησης.

Χαρακτηριστικά της ομιλίας ατόμων με τραυλισμό
• Επαναλήψεις ήχων και συλλαβών
• Επαναλήψεις μονοσύλλαβων λέξεων
• Επιμηκύνσεις ήχων
• Επιφωνήματα όπως: ..εεεε.., …μμμ…,
• Παύσεις ανάμεσα σε μια λέξη
• Παύσεις της ομιλίας
• Αντικατάσταση λέξεων με περιφράσεις για την αποφυγή δύσκολων λέξεων
• Παραγωγή λέξεων με μεγαλύτερη ένταση της φωνής

Δευτερεύουσες μη λεκτικές συμπεριφορές
• Αποφυγή βλεμματικής επαφής
• Επαναλαμβανόμενες ρυθμικές κινήσεις των άκρων
• Μορφασμοί
• Πίεση των χειλιών
• Κλείσιμο των ματιών κ.ά.

Συναισθηματικές προεκτάσεις:
• Ντροπή
• Θυμός
• Απογοήτευση
• Άγχος
• Άρνηση για τον τραυλισμό
• Αυξημένη ευαισθησία στην κριτική
• Αυξημένος φόβος αποτυχίας

Θεραπευτική αντιμετώπιση:
1) Θεραπεία της συμπεριφοράς:
Στοχεύει στη μείωση εκδήλωσης των συμπτωμάτων του τραυλισμού
2) Συστηματική απευαισθητοποίηση:
Η εφαρμογή της αρχής αυτής προϋποθέτει να βρεθεί το άτομο σε κατάσταση χαλάρωσης
(περιορισμός του άγχους ) και καλείται να φανταστεί το φοβικό ερέθισμα που του προκαλεί το λιγότερο άγχος, για να
καταλήξει σε σταδιακή αύξηση του άγχους.
3) Μέθοδοι που βασίζονται στις αρχές της Συντελεστικής μάθησης: στόχευαν στην εξάλειψη του τραυλισμού μέσω τιμωρίας,
ενώ η λεκτική ευχέρεια αποτελούσε την επιθυμητή συμπεριφορά, που αναμενόταν να εκδηλωθεί μέσω ενίσχυσης. Η τιμωρία
μπορούσε να εφαρμοστεί μέσω λεκτικής επίπληξης, χρήσης κάποιου θορύβου κάθε φορά που το άτομο τραύλιζε,
απαγόρευσης της ομιλίας για ορισμένο χρονικό διάστημα.
4) Καθυστερημένη ακουστική ανατροφοδότηση:
Μεγαλύτερη ευχέρεια ομιλίας όταν παρέχεται τεχνητά καθυστερημένη ακουστική ανατροφοδότηση της ομιλίας για 250
χιλιοστά των δευτερολέπτων, κάτι που μοιάζει με το άκουσμα της φωνής σε ηχώ. Αυτή η συσκευή μοιάζει με μικρό
κασετόφωνο με ακουστικά εύκολο στην μεταφορά του. Η μέθοδος αυτή είναι ευρέως χρησιμοποιούμενη αν και δεν είναι
βέβαιο ότι τα αποτελέσματά της έχουν διάρκεια.
5) Ομιλία με τη βοήθεια μετρονόμου:
Πολλά άτομα που τραυλίζουν έχουν μεγαλύτερη ευχέρεια στο λόγο όταν έχουν τη δυνατότητα να συγχρονίζουν
την ομιλία τους με τους χτύπους ενός μετρονόμου. Ο μετρονόμος είναι μια μικρή ηλεκτρονική συσκευή που
φοριέται πίσω απ’το αυτί.
6) Ομιλία με τη βοήθεια συσκευής επικαλυπτόμενου ήχου:
Τα άτομα που τραυλίζουν φαίνεται να έχουν καλύτερη ροή στο λόγο όταν μιλάνε, ενώ παράλληλα ακούνε κάποιο δυνατό
θόρυβο. Γι’αυτό το λόγο δημιουργήθηκαν οι συσκευές επικαλυπτόμενου ήχου που φοριούνται σαν ακουστικά στα αυτιά
και έχουν διακόπτη τον οποίο το άτομο ενεργοποιεί κάθε φορά που νιώθει ότι θα τραυλίσει. Η χρήση τους προκαλεί
μικρή απώλεια ακοής.

ΤΑΧΥΛΑΛΙΑ

Η ταχυλαλία είναι μια διαταραχή του ρυθμού της ομιλίας η οποία χαρακτηρίζεται από γρήγορη ή/και δυσρυθμική ομιλία, αρθρωτικά ή/και φωνολογικά λάθη αλλά και ελλειμματική προσοχή.
Η αιτιολογία της ταχυλαλίας δεν έχει πλήρως εξακριβωθεί.

Χαρακτηριστικά ενός ατόμου με ταχυλαλία:
• Μιλάει ”πάρα πολύ γρήγορα” σαν συνολική εντύπωση ή με βάση τον αριθμό των συλλαβών ανά λεπτό.
• Ακούγεται “άρρυθμος”.
• Οι παύσεις του είναι είτε πολύ σύντομες, είτε διαρκούν πολύ ή είναι τοποθετημένες εσφαλμένα.
• Μπερδεμένη, αποδιοργανωμένη γλώσσα ή επικοινωνιακές δεξιότητες.
• Μικρή επίγνωση των προβλημάτων ευχέρειας και ρυθμού που αντιμετωπίζει.
• Προσωρινή βελτίωση όταν του ζητηθεί να “επιβραδύνει” ή “να δώσει προσοχή” στην ομιλία (ή όταν μαγνητοφωνείται).
• Εσφαλμένη ή ασυνάρτητη προφορά των ήχων ομιλίας ή παράλειψη των μη τονισμένων συλλαβών σε μεγαλύτερες λέξεις.
• Ομιλία που είναι δύσκολο να κατανοηθεί.
• Ύπαρξη συγγενών που τραυλίζουν ή παρουσιάζουν ταχυλαλία.
• Κοινωνικά ή επαγγελματικά προβλήματα που προκύπτουν από τα συμπτώματα της ταχυλαλίας.
• Μαθησιακές δυσκολίες που δεν σχετίζονται με νοητική υστέρηση.
• Κακός γραφικός χαρακτήρας.
• Διάσπαση προσοχής, υπερκινητικότητα ή ελλειμματική προσοχή.
• Δυσκολίες στην ακουστική αντίληψη.

Διάγνωση Ταχυλαλίας

Η διαδικασία αξιολόγησης είναι συχνά αρκετά εκτεταμένη και μπορεί να απαιτηθούν περισσότερες από μια συνεδρίες. Μπορεί επίσης να απαιτηθεί η συμβολή άλλων ειδικών, όπως οι εκπαιδευτικοί, οι ειδικοί παιδαγωγοί, οι ψυχολόγοι, ή νευρολόγοι. Κατά την αξιολόγηση, θα πρέπει προφανώς να ληφθεί υπόψη το πρόβλημα ταχυλαλίας, καθώς επίσης και κάθε πρόβλημα που μπορεί να συνυπάρχει, όπως είναι το στοματο-κινητικό και το γλωσσικό πρόβλημα, η δυσκολία στην προφορά και τη μάθηση ή τα κοινωνικά προβλήματα.
Θεραπεία
Η θεραπεία που ακολουθείται γι’ αυτά τα άτομα είναι ένας συνδυασμός παιδαγωγικών και ψυχολογικών ασκήσεων και στοχεύει στην υιοθέτηση ενός νέου τρόπου ομιλίας με ταυτόχρονη ενίσχυση του ακουστικού ελέγχου από τον ίδιο τον πάσχοντα.